Η έκπληξή μου είναι όχι για το ότι δεν ξέραμε, αλλά για το ότι δεν σκεφτήκαμε πως αν ήταν έτσι, θα μιλάγαμε για Εύρεση και όχι για Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Και το παράπονό μου είναι ότι στο μέρος που υψώθηκε κάποτε η Σκέψη, εμείς δεν σκεφτόμαστε πιά. Και δεν μιλάω για την θρησκευτική μας γιορτή μόνο.
Σκύβοντας λοιπόν στο βιβλίο της Ιστορίας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, μαθαίνουμε ότι ο Φλάβιος Ηράκλειος Αύγουστος (ρωμαϊκά Flavius Heraclius Augustus) ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου από το 610 ως το 641. Μεγαλόσωμος, με ξανθά μαλλιά και επιβλητικό παρουσιαστικό, τον Οκτώβριο του 610 ο Ηράκλειος στέφεται Ρωμαίος Αυτοκράτορας, σε ηλικία μόλις 36 ετών και αμέσως ξεκινά την προετοιμασία του κράτους του για την αντιμετώπιση των εχθρών του.
Το 614 η Παλαιστίνη πέφτει στα χέρια του Πέρση στρατηγού Σαρ-Μπαράζ του βασιλιά Χοσρόη Β', ο οποίος σφαγιάζει 90.000 χριστιανούς, και παίρνει ως λάφυρο το θρησκευτικό κειμήλιο του Τίμιου Σταυρού από τον ναό του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ. Το 618, με την Κωνσταντινούπολη σε διπλή πολιορκία από Πέρσες και από Αβάρους, ο Ηράκλειος καταστρώνει σχέδιο μεταφορά της ρωμαϊκής πρωτεύουσας στην ιδιαίτερη πατρίδα του Καρχηδόνα και στο σταθερότερο Εξαρχάτο της Αφρικής, σχέδιο που τελικά εγκαταλείπει μεταπεισμένος από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Σέργιο Α'.
Ξεκινά τελικά την εκστρατεία του το 622, μετά από 12 χρόνια σκληρής προετοιμασίας. Αντιμετωπίζει τον Πέρση στρατηγό Σαρ-Μπαράζ στον Ισσό όπου σημειώνει λαμπρή στρατιωτική επιτυχία. Κατόπιν το 623 κατευθύνεται βόρεια προς την Τραπεζούντα. Αντιμετωπίζει ξανά νικηφόρα τον περσικό στρατό στην πόλη Νινευή. Από την Τραπεζούντα περνά προς την πρωτεύουσα των Περσών Κτησιφώντα. Το 624, σημειώνει νέα νίκη κατά των Περσών, ενώ το Μάρτιο του 625, χωρίς να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη, ξεκινά μεγάλη πορεία βόρεια ως τον Αμύντα. Εκεί συναντά ξανά τον Σαρ-Μπαράζ στο πεδίο της μάχης και με το προσωπικό του θάρρος μετατρέπει μια διαφαινόμενη ήττα σε νίκη. Στην Τραπεζούντα, ματαιώνει τα σχέδια του Αβάρου Χαγάνου να επιτεθεί στη Βασιλεύουσα. Χωρίζει τον ρωμαϊκό στρατό σε τρία σώματα, στέλνοντας το ένα στην Πόλη, το άλλο στη Μεσοποταμία, ενώ το τελευταίο και μικρότερο υπό την προσωπική του ηγεσία παραμένει στην Τραπεζούντα.
Με τον Αυτοκράτορα μακριά, η Πόλη τελεί υπό την άτυπη πολιτική ηγεσία του Πατριάρχη Σέργιου, ο οποίος καταφέρνει να λάβει μέτρα επιτυχούς υπεράσπισης με μαζική λαϊκή κινητοποίηση. Η σωτηρία αποδόθηκε στην Παναγία και τότε δημιουργήθηκε και εψάλη ο Ακάθιστος Ύμνος «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια».Στη Μεσοποταμία , ο αδελφός του Ηράκλειου Θεοδόσιος καταστρέφει τον εκεί περσικό στρατό, ενώ ο Αυτοκράτορας πραγματοποιεί εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Αρμενία, στον Καύκασο, και στη βόρεια Ανατολία.
Το 626 ο Ηράκλειος αντιμετωπίζει ξανά τους Πέρσες πάλι στη Νινευή. Η νίκη έρχεται μετά από προσωπική μονομαχία του Αυτοκράτορα με τον Πέρση επικεφαλής στρατηγό Ραζάτη. Οι συνεχείς ήττες προκαλούν την πτώση του καθεστώτος του Χοσρόη Β' και το οριστικό τέλος του περσικού κινδύνου για την Κωνσταντινούπολη. Ο Ηράκλειος, έχοντας πετύχει μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες και έχοντας εξουδετερώσει τον από αιώνων εχθρό της Αυτοκρατορίας, επιστρέφει στη Βασιλεύουσα, όπου εισέρχεται θριαμβευτικά από τη Χρυσή Πύλη, στις 14 Σεπτεμβρίου 628. Γι’ αυτό γιορτάζουμε κάθε 14 Σεπτεμβρίου την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Μπροστά του βρισκόταν το ανακτηθέν από τους Πέρσες κειμήλιο του Τίμιου Σταυρού, που πρέπει εδώ να πούμε ότι δεν επρόκειτο για ολόκληρο τον Σταυρό, αλλά για μια κασετίνα με ένα μικρό κομμάτι από το Τίμιο Ξύλο. Ο Αυτοκράτορας είναι πια 54 ετών, ευτυχής, αλλά καταβεβλημένος.
Και το επιμύθιο; Την ίδια περίπου εποχή κάνει την εμφάνισή του το Ισλάμ, αντικαθιστώντας τον περσικό κίνδυνο. Η Παλαιστίνη πέφτει στα χέρια των μωαμεθανών το 633, ενώ η Βόρεια Αφρική, η Ιβηρική Χερσόνησος, η Συρία και η Αντιόχεια θα συμπληρώσουν τις κτήσεις τους μέσα σε λιγότερο από έναν αιώνα. Ο Ηράκλειος παρακολούθησε συντετριμμένος την πτώση των επαρχιών, για την απελευθέρωση των οποίων είχε αφιερώσει όλη του τη ζωή. Η ψυχική του υγεία θα διαταραχθεί, ιδιαίτερα μετά την τρομερή ήττα και την πλήρη συντριβή βυζαντινής δύναμης 80.000 ανδρών στο Γιαρμούκ της Γαλιλαίας το 637. Δεν ανέκτησε ούτε την ψυχική, ούτε και τη σωματική του υγεία, και πέθανε τον Φεβρουάριο του 641.
Όμως η θριαμβευτική του εκείνη επάνοδος στη Βασιλεύουσα με το κυριότερο απόκτημα έμεινε στην Ιστορία του Βυζαντίου, αλλά και της θρησκείας μας. Γι’ αυτό γιορτάζουμε κάθε 14 Σεπτεμβρίου την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και όχι την Εύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη, που το λέει μόνο ο θρησκευτικός θρύλος και δεν ξέρουμε πότε έγινε.
Θανάσης Γιαπιτζάκης
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου