Η μηχανή του χρόνου: Οι ιστορίες πίσω από τα δημοτικά τραγούδια

Δίωρη εορταστική εκπομπή.

«Κάτσε καλά γιατί θα σε κάνουμε τραγούδι». Αυτό έλεγε στον τραγουδιστή και ερευνητή Χρόνη Αηδονίδη η γιαγιά του και αποδείκνυε ότι κάθε δημοτικό έκρυβε και μια ιστορία. «Εφημερίδα της εποχής» χαρακτηρίζουν οι λαογράφοι τα δημοτικά τραγούδια και η Μηχανή του Χρόνου έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες μέσα από τις νότες της μουσικής μας παράδοσης.

Το τραγούδι «Παπαλάμπραινα», αναφέρεται στην τραγική ιστορία του παπά Λάμπρου Ζέβρα, ο οποίος το 1860 έπεσε θύμα ληστών μέσα στο ίδιο του το σπίτι.

Η καταδίωξη και η εξόντωση της συμμορίας από τους συγχωριανούς του συγκλόνισε το πανελλήνιο, που τραγούδησε τον περίφημο στίχο «ούτε ο παπάς είν’ άρρωστος, ούτ’ η παπαδιά πεθαίνει, Παπαλάμπραινα καημένη».

Το τραγούδι «Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά» μιλά για τον ανεκπλήρωτο έρωτα της Μαρίας Πενταγιώτισσας. Ο αγαπημένος της σκότωσε τον αδερφό της, επειδή δεν τον ήθελε για γαμπρό του.

Το τραγούδι τα «Παιδιά της Σαμαρίνας» αναφέρεται στην ηρωική στάση νέων από τη Σαμαρίνα της Πίνδου στην επανάσταση του ’21. Τα παλικάρια τότε έσπευσαν να πολεμήσουν στο πλευρό των πολιορκημένων στο Μεσσολόγγι και η θυσία τους έγινε τραγούδι.

Η «Κατακαημένη Αράχωβα» περιγράφει το τέλος του λήσταρχου Νταβέλη, ο οποίος υπήρξε το απόλυτο φόβητρο των αστυνομικών. Ο λαός τον έκανε τραγούδι μετά την μοιραία αναμέτρηση του με τον χωροφύλακα-διώκτη του, ο οποίος υπήρξε αδελφικός του φίλος.
Η εκπομπή αφιερώνεται στην αξέχαστη Δόμνα Σαμίου, που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην διάσωση και ανάδειξη της δημοτικής παράδοσης.

Στην εκπομπή μιλούν: ο Χρόνης Αηδονίδης, ο Λάκης Χαλκιάς, η Νάσια Κονιτοπούλου, η Ελένη Λεγάκη, ο κοινωνιολόγος χορού Κώστας Σαχινίδης, ο τραγουδιστής και ψάλτης δημοτικής μουσικής Χρυσόστομος Μητροπάνος, ερευνητές του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, ο καθηγητής λαογράφος Μανώλης Βαρβούνης, οι μουσικολόγοι Γιώργος Παπαδάκης και Δημήτρης Σταθακόπουλος, ο εθνομουσικολόγος Χάρης Σαρρής και άλλοι.

Σήμερα στις 16:00 στη ΝΕΤ.