Σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα στατιστική, το όνομα Μαρία είναι το δημοφιλέστερο στην Ελλάδα με ποσοστό 10,6%, όμως το αμέσως επόμενο με ποσοστό 7,1% είναι το όνομα Ελένη. Το πρώτο έχει ηλικία τα 2000 χρόνια του Χριστιανισμού, ενώ το Ελένη αντέχει κι ας έχει τα παραπάνω από 3000 χρόνια του Ελληνισμού.
Έτσι λοιπόν, στη σημερινή Ελλάδα, η μία στις δεκαπέντε Ελληνίδες ονομάζεται Ελένη, σε όλες τις παραλλαγές της, Λενιώ, Λένα, Νίτσα, Νίνα, κλπ. Μάλιστα είναι παλαιότερο το όνομα της άπιστης Ελένης από το όνομα της πιστής Πηνελόπης, αφού πρώτο αυτό αναφέρεται στην «Ιλιάδα» του Ομήρου.
Με μια ιστορία που άρχιζε από ένα αυγό (Λήδα και ο Κύκνος) και τελείωνε σε ένα ξύλινο άλογο (Δούρειος Ίππος), η Ωραία Ελένη, η Μοναδική, που η περίφημη απαγωγή της από τον Πάρι έκανε τους ξένους να τη λένε Ελένη της Τροίας και όχι της Σπάρτης, ακόμα σαγηνεύει τους Έλληνες και τις Ελληνίδες μόνο με το περίφημο όνομά της. Κι ας ξέρουν ότι το όνομα το παίρνουν από την Φλαβία Ιουλία Ελένη, την Αγία Ελένη, τη μητέρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου.
Η Ελένη είναι μια γυναίκα που λάμπει...Φωτεινή, αυτό σημαίνει το όνομά της. Η Ελένη θυμίζει μια γυναίκα ποθητή, που όλοι οι άνδρες θέλουν να την κλέψουν και να την κάνουν δική τους...Αυτό μάλλον είναι η δεύτερη σημασία του ονόματός της.
Πάντως την όμορφη και ζωηρή Ελένη οι ποιητές και οι μυθογράφοι της αρχαιότητας την αποκαλούν «πεντάλεκτρο», που πάει να πει ότι στη ζωή της έσμιξε με πέντε τουλάχιστον άνδρες. Ποιοί ήταν αυτοί; Πρώτος ο Θησέας, ο Αθηναίος εξολοθρευτής του Μινώταυρου, που την απήγαγε έφηβη από τη Σπάρτη, την έκρυψε στο φρούριο των Αφιδνών και έκανε μαζί της μια κόρη. Δεύτερος ήταν ο γιος του Ατρέα, ο σύζυγός της Μενέλαος, που της έκανε τρεις γιους. Τρίτος ήταν ο Πάρις, που του γέννησε και αυτουνού τρεις γιους και μια κόρη. Τέταρτος ακολούθησε ο αδελφός του Δηίφοβος, που μοιράστηκε το κρεβάτι της, αλλά επειδή στο μεταξύ έπεσε ηΤροία, δεν πρόλαβε η Ωραία Ελένη να μείνει έγκυος! Και πέμπτος ήταν ο Αχιλλέας, όσο κι αν αυτό φαίνεται απίθανο. Έκανε μάλιστα μαζί του ένα γιο, τον Ευφορίωνα.
Ο δεσμός της πανέμορφης Ελληνίδας και του κορυφαίου των Ελλήνων πολεμιστών ανήκει - βέβαια - στη σφαίρα των ποιητικών υπερβολών, αλλά έχει γούστο. Ο Αχιλλέας δεν είχε αντικρύσει ποτέ την ομορφιά της Ελένης. Όμως, μια μέρα, η Ωραία Ελένη βγήκε επάνω στα τείχη για να πάρει τον αέρα της και να χαζέψει τους Αχαιούς πολιορκητές. Τότε την είδε ο Αχιλλέας και την ερωτεύτηκε τρελλά από μακρυά. Λίγες μέρες αργότερα, ο Πάρις - με την καθοδήγηση της Αφροδίτης - τόξευσε τον Αχιλλέα στη φτέρνα και τον σκότωσε.
Αλλά ο ερωτικός καημός παρέμεινε, μας λένε οι ποιητές. Κι όταν, πιο ύστερα, η Ελένη κατέβηκε με τη σειρά της στον Άδη, ο γιος της Θέτιδας την περίμενε. Συναντήθηκαν στον Κάτω Κόσμο και έσμιξε μαζί της στο νησί των Μακάρων και του γέννησε εκεί τον πανέμορφο γιο τους, τον Ευφορίωνα.
Εάν η Ελένη της Λήδας υμνήθηκε από τον Όμηρο για την ωραιότητά της, η Αγία Ελένη της Χριστιανοσύνης (που γεννήθηκε το 248 στο Δρέπανο της Βιθυνίας απέναντι από το Βυζάντιο, δηλαδή την πόλη που το 330 ο γιος της θα έκανε νέα πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού Κράτους και θα τη μετονόμαζε με το όνομά του) τιμήθηκε από τους χρονικογράφους για την αφοσίωσή της στη νέα θρησκεία, ιδίως στα τελευταία χρόνια της ζωής της, όταν σε ηλικία 78 χρονών ήρθε στην Παλαιστίνη και τη μετέτρεψε στους σημερινούς Άγιους Τόπους, ξεκινώντας μια σειρά ερευνών για την ανακάλυψη ιερών χώρων. Ανέγειρε ναούς ακολουθώντας ιδιότυπες μεθόδους, όπως, για παράδειγμα, ανασκαφές σε σημεία όπου φύτρωνε άφθονο το φυτό ώκιμον, που έκτοτε ονομάστηκε βασιλικός.
Οι χρονικογράφοι διαφοροποιούν τη στάση τους απέναντί της, ανάλογα με τη γνώμη τους για την πολιτική του γιου της. Έτσι ο ευνοούμενος από τον Κωνσταντίνο Ευσέβιος την υμνεί σε κάθε περίσταση και υπήρξε ο πρώτος που την αγιοποίησε, ενώ ο Αμβρόσιος και ο Φιλοστόργιος δεν κρύβουν την ταπεινή καταγωγή της. Κόρη πανδοχέα που το 270 έγινε παλλακίδα του αξιωματικού Κωνστάντιου Χλωρού από την Ιλλυρία (τη σημερινή Αλβανία) και τέσσερα χρόνια μετά γέννησε στη Ναϊσό της Μοισίας (στη Νίσα της σημερινής Σερβίας) τον Κωνσταντίνο, που η Ιστορία τον είπε Μέγα και οι Χριστιανοί μόνο της Ανατολής τον είπαν Άγιο.
Γιατί πρέπει να πούμε εδώ ότι, ενώ τη μητέρα του (που πέθανε το 329 σε ηλικία 81 χρονών και ενταφιάστηκε με βασιλικές τιμές στη Ρώμη και η σαρκοφάγος της είναι σήμερα στο Μουσείο του Βατικανού) την ανακήρυξαν και την θεωρούν αγία όλοι οι Χριστιανοί, οι Καθολικοί δεν θεωρούν - όπως εμείς - άγιο τον Κωνσταντίνο. Ίσως όχι τόσο για τις δολοφονίες των μελών της οικογένειάς του που διέπραξε, όσο για το «μεγάλο έγκλημά του» να μεταθέσει την πρωτεύουσα και να βάλει έτσι τους Ορθοδόξους μέσα στο παιχνίδι εντυπωσιασμού και οικονομικών οφελών της διεκδίκησης των Πρωτείων.
Εκτός από αυτές τις δυό Ελένες, υπήρξαν και άλλες Ελένες που δεν τις μαθαίνουμε. Η ποιήτρια Ελένη του Μουσαίου, η πολεμίστρια Ελένη του Τίτυρου, η φιλάνθρωπος Ελένη του Επιδάμνιου, η ζωγράφος Ελένη του Τίμωνος. Άξια παραδείγματα για όλες τις Ελένες του Κόσμου.
Όμως, ακόμα και σήμερα, όταν ακούγεται το όνομα Ελένη, ο νους πετάει σ' εκείνη την πρώτη Ελένη, στην Ωραία Ελένη, την ποθητή, την ολοφώτεινη...
Θανάσης Γιαπιτζάκης
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου