Ο Τύμβος του Μαραθώνα

Κάποτε,
Μες στην αχλύ των θρύλων,
οι θεοί ύψωσαν
ένα βουνό,
τον Όλυμπο,
και τον κατοίκησαν ψηλά.
Έτσι και κάποτε,
μες στην αχλύ της Ιστορίας,
οι άνθρωποι ύψωσαν
με τον εαυτό τους
ένα δικό τους βουνό,
τον Τύμβο,
και τον κατοίκησαν βαθιά.

Ο Τύμβος απομένει
από τότε.
Ο Τύμβος.
Ο Υπέροχος.
Του Μαραθώνα.
Εδώ που ο Θάνατος
έγινε Ζωή.

192 Αθηναίοι.
Οι δύο απ’ αυτούς
αρχηγοί.
Ο Καλλίμαχος, ο Στησίλαος.
Κι ένας απ’ αυτούς,
ξεχωρισμένος
παράξενα.
Κομματιασμένος.
Ο Κυναίγειρος.
11 Πλαταιείς.
Κι ένας απ’ αυτούς
ο αρχηγός τους.
Ο Αρίμνηστος.
Κι ένας από τους υπόλοιπους δέκα,
ένα δεκάχρονο παιδί.

Ποικίλη Στοά
σημαίνει
Ζωγραφισμένη Στοά.
Η μακρόστενη ζωγραφιά
του Πάναινου
και του Μίκωνος,
σε μια στοά εκεί
στην Αγορά της Αθήνας,
για νεκρούς πολεμιστές
-και για τον Μιλτιάδη ακόμα-
που τους σκέπασε
η γη του Μαραθώνα,
αλλά και για θεούς,
σαν την Αθηνά
που έβαλε τη σκέπη της
πάνω από τ’ όνομά της
κι από τις πράξεις των Αθηναίων-
και σαν τον Πάνα
που έστειλε τον ξεγελαστικό πανικό
μες στις καρδιές των ξένων-
και για ήρωες παλιούς,
σαν τον Ηρακλή
που οι Αθηναίοι του προστάτεψαν
τα παιδιά του
και σαν τον Θησέα
που αναδύθηκε από τη γη
του Μαραθώνα
και για μορφές
που ξεπρόβαλαν μόνον εκεί
να βοηθήσουν,
όπως ο Έχετλος
με το αλλόκοσμο όπλο.

Ο αρχαίος πευκώνας.
Το ακρωτήρι.
Κυνός Ουρά.
Το μεγάλο έλος.
Το ποτάμι,
ο Χάραδρος.
Εκεί,
ανάμεσα σε όλα αυτά τα πολλά,
οι πολλοί.
Οι Πέρσες.
Και μετά,
ένας φραγμός
από σωριασμένα δέντρα.
Και κάπου εκεί
στο πέρασμα για την Αθήνα,
οι λίγοι.
Οι Αθηναίοι.
Και οι Πλαταιείς,
οι μόνοι που ήρθανε.
Εκεί στο πλάι στη
Θάλασσα
το μικρό έλος
και στο άλλο πλάι,
στην πλαγιά,
ο ναός του Ηρακλέους.
Η δύναμη της θύμησης
του κορυφαίου ήρωα
των Ελλήνων
που έκανε τους άθλους του
μόνο με τ’ ανθρώπινο μυαλό.
Τέμενος μικρό,
επίκληση στον ημίθεο.
Σ’ αυτόν
που συνδεότανε
με τον ήρωά τους
τον Αιγίδη Θησέα
και μ’ έναν ισχυρό ταύρο
που έτρεχε και ρήμαζε
τα σπαρτά
στους μυθικούς κάμπους,
τον Ταύρο του Μαραθώνα.
«Είδα τον Ηρακλή στον ύπνο μου
να με παίρνει
και να με οδηγεί
στο ιερό».
«Θα δοξαστείς» ήταν
η ερμηνεία του ονείρου.
Ο ιερέας δεν λαθεύει ποτέ.
Ο Στησίλαος δοξάστηκε.
Νεκρός.
Κι αυτός που έδωσε
πλειοψηφική ψήφο
στον Μιλτιάδη
κι έτσι έγινε η Μάχη,
ο πολέμαρχος Καλλίμαχος,
κι αυτός σωριάστηκε νεκρός
στις ύστατες στιγμές
της καταδίωξης
που οι Πέρσες πήγαιναν
προς τα πλοία.
«Αδελφέ μου Αισχύλε,
Πενήντα θα σκοτώσω
για τον πολέμαρχο».
«Πολέμα
και μη μετράς»
του φώναξε ο Αισχύλος
που προτίμησε
στον τάφο του
από τα Ηλύσια Πεδία
της θεϊκής του ποίησης
να λένε ότι ήταν
στον Μαραθώνα.
Τότε, την τελευταία φορά,
που είδε τον αδελφό του
Κυναίγειρο.
Τί αναστήματα!
Πώς χώρεσε
τόσο ξέσπασμα
ψυχής, τόσο αίμα
σαν ιχώρ θεών
αυτή η μικρή παραλία
κι έγινε αθάνατη,
αυτή η άκρη της Γης
που ο πολυπληθής
συρφετός ενός παλιού
βασιλιά νικήθηκε
από κάτι νέο:
Από τους μαχητές
της επινοημένης
δημοκρατίας,
που κυβερνιόντουσαν
μόνοι τους,
διώχνοντας απ’ τη ζωή τους
την τυραννία.

192 νεκροί.
Υπάρχει
κι ένας ακόμα νεκρός
Αθηναίος. Αυτός
δεν βρίσκεται στον Τύμβο,
αλλά στην Αθήνα.
Τρέχει στην αιωνιότητα
-για τον Μαραθώνα.
Δεν ξέρουμε ακόμα
ούτε σήμερα
τ’ όνομά του.
Δεν χρειάζεται.
Τον λέμε με το άγγελμά του
«Χαίρετε. Νικώμεν».
Γι’ αυτόν τον
νεαρόν οπλίτη,
που κάποτε έκανε
κατάθεση ψυχής,
χιλιάδες άοπλοι
ξεκινάνε εδώ κι έναν
αιώνα
από τον Τύμβο
δρομείς
στο δρόμο
τον δύσκολο,
τον δύσβατο,
τον ατελείωτο,
της ειρήνης.
Στον μοναδικό
δρόμο
όπου κι ο τελευταίος
τερματίζει
μέσα σε αποθέωση,
όπως ο πρώτος.

Όλοι τους
Ξεκινάν από ετούτο
Το ανθρώπινο βουνό,
τον Τύμβο,
μεταφέροντας
στα πέρατα του Κόσμου,
μαζί με το κορυφαίο
και το ύστατο
αγώνισμα όλων των αγώνων,
το μοναδικό αυτό
όνομα:
Του Μαραθώνα.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΙΑΠΙΤΖΑΚΗΣ