Ένα βιβλίο σε περιμένει, βρες το!

Του ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΠΙΤΖΑΚΗ

Ετούτη τη χρονιά, συμπίπτει η Μεγάλη Παρασκευή, η κορυφαία αυτή μέρα της χριστιανικής θλίψης, να είναι ίδια με τη μέρα που γεννήθηκε κάποιος που μύησε τις τρυφερές καρδιές των παιδιών στον πόνο και στα δάκρυα, που δεν είναι γνωρίσματα του δικού τους κόσμου.

Η 2 Απριλίου είναι η μέρα που γεννήθηκε ο πιο συγκινητικός παραμυθάς των μεγάλων και των μικρών, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Πριν, στη ζωή του, ήταν Δανός. Αλλά τώρα ανήκει σε όλους τους λαούς και είναι πασίγνωστος όπως τα Παραμύθια του: Ψηλός και άσχημος σαν καρικατούρα, χαμηλών τόνων και όμορφος σε όλες τις εκφάνσεις της απελπισμένης του ψυχής.

Έχουν περάσει σαραντατέσσερα χρόνια από το 1966, τότε που η ΙΒΒΥ, δηλαδή η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα, καθιέρωσε τη γενέθλια μέρα του Άντερσεν να είναι η Παγκόσμια Ημέρα του Παιδικού Βιβλίου. Και από τότε, κάθε χρόνο, μια διαφορετική χώρα-μέλος της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μικρό κείμενο και μια εικόνα, δηλαδή ένα μήνυμα και μια αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον Κόσμο, με σκοπό να τονίσουνε την αξία του βιβλίου και κυρίως της ανάγνωσης. Να ενθαρρύνουν, έτσι, τη διεθνή συνεργασία εν ονόματι των παιδιών, με την ανάπτυξη και με τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας.

Για τον εορτασμό στην Ελλάδα είναι υπεύθυνο το ελληνικό τμήμα της ΙΒΒΥ - ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου - που κάθε χρόνο αναλαμβάνει τη μετάφραση και την εκτύπωση του υλικού. Για το 2010 το μήνυμα και την αφίσα ετοίμασαν το Ισπανικό Τμήμα της ΙΒΒΥ και συγκεκριμένα ο συγγραφέας Eliacer Cansino και η εικονογράφος Noemí Villamuza. Το μήνυμα, σε απόδοση της Λότης Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου, έχει για τίτλο «Ένα βιβλίο σε περιμένει. Βρες το!» και λέει τα εξής:
«Ήταν ένα μικρό καράβι… Που ήταν αταξίδευτο…» Μάθαμε να παίζουμε και να τραγουδάμε προτού μάθουμε να διαβάζουμε. Στον τόπο μου, εμείς τα παιδιά τραγουδούσαμε αυτό το τραγούδι προτού καταφέρουμε να συλλαβίσουμε. Πιανόμασταν σ’ έναν κύκλο στο δρόμο και οι φωνές μας παράβγαιναν με κείνες των τζιτζικιών, καθώς τραγουδούσαμε ξανά και ξανά για το μικρό καράβι και τον καημό του που ήταν αταξίδευτο. Καμιά φορά, φτιάχναμε χάρτινα καραβάκια, τα ρίχναμε στους νερόλακκους και τ’ αφήναμε να βουλιάξουν χωρίς ποτέ να φτάσουν στη στεριά.

Έμοιαζα κι εγώ με μικρό καράβι αραγμένο στους δρόμους της γειτονιάς μου. Περνούσα τ’ απογεύματα πάνω σε μια στέγη, κοιτώντας το ηλιοβασίλεμα, έκανα όνειρα για το μέλλον − χωρίς καλά καλά να καταλαβαίνω αν έψαχνα στο άπειρο ή μέσα στην καρδιά μου –και φανταζόμουν έναν κόσμο πανέμορφο, που δε γινόταν ακόμα να τον αντικρίσω.

Πίσω από κάτι κουτιά, σε μια αποθήκη του σπιτιού μου, ήταν ένα βιβλίο που ήταν κι αυτό αταξίδευτο, αφού κανείς δεν το είχε διαβάσει. Έτσι, ποτέ δεν του είχα δώσει σημασία, δεν είχα προσέξει καν πως ήταν εκεί. Ένα χάρτινο καραβάκι, κολλημένο στη λάσπη. Ένα μοναχικό βιβλίο, κρυμμένο σ’ ένα ράφι, πίσω από χαρτόκουτα…

Μια μέρα, καθώς έψαχνα κάτι, το χέρι μου άγγιξε τη ράχη του βιβλίου. Αν ήμουν βιβλίο, έτσι θα μιλούσα για κείνη τη στιγμή: «Μια μέρα, το χέρι ενός παιδιού άγγιξε το κάλυμμά μου κι εγώ ένιωσα τα πανιά μου ν’ ανοίγουν, άρχισα να ταξιδεύω!».

Τι έκπληξη, όταν η ματιά μου έπεσε τελικά επάνω του! Ήταν ένα μικρό βιβλίο με κόκκινο κάλυμμα και
χρυσά γράμματα. Το άνοιξα με λαχτάρα, λες κι ανακάλυψα ένα σεντούκι με θησαυρό κι ανυπομονούσα να δω τι είχε μέσα. Δεν απογοητεύτηκα. Μόλις άρχισα να το διαβάζω, κατάλαβα πως μου υποσχόταν περιπέτειες. Τα κατορθώματα του ήρωα, οι καλοί και οι κακοί, οι εικόνες με τις φράσεις από κάτω που τις κοίταζα πάλι και πάλι, οι κίνδυνοι, οι εκπλήξεις… όλα με ταξίδευαν σ’ έναν κόσμο άγνωστο και συναρπαστικό.

Έτσι έγινε κι ανακάλυψα πως πίσω από το σπίτι μου ήταν ένα ποτάμι, και πίσω από το ποτάμι μια θάλασσα, και σ’ εκείνη τη θάλασσα ένα καράβι ετοιμαζόταν να σαλπάρει. Το πρώτο εκείνο καράβι το έλεγαν Ισπανιόλα (το νησί του Κολόμβου), μα θα μπορούσε να λεγόταν και «Ναυτίλος»(το υποβρύχιο του κάπταιν Νέμο), «Ροσινάντε»(το άλογο του Δον Κιχώτη), καράβι του Σεβάχ του Θαλασσινού ή Μεγάλο Καράβι
του Χάκελμπερυ… Όλ’ αυτά, όσο κι αν περνάει ο καιρός, θα βρίσκονται πάντα εκεί, περιμένοντας μια παιδική ματιά, κάποιο παιδί να τα προσέξει, για ν’ ανοίξουνε πανιά και να σαλπάρουν…

Μην περιμένεις άλλο, λοιπόν! Τρέξε και διάλεξε ένα βιβλίο. Διάβασέ το και θ’ ανακαλύψεις ότι, όπως ακριβώς λέει εκείνο το τραγούδι που τραγουδούσα όταν ήμουνα παιδί, δεν υπάρχει καράβι, όσο μικρό κι αν είναι, που κάποτε δεν έρχεται ο καιρός να μάθει να ταξιδεύει».

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΙΑΠΙΤΖΑΚΗΣ